5 ส : A Tool for Organizing

5 ส

1. ประวัติความเป็นมา

การเกิดขึ้นของ 5 ส. ในญี่ปุ่นไม่ได้เกิดเป็น 5 ส. ในรูปแบบที่ชัดเจนแต่พัฒนามาจากแนวคิดในเรื่องการควบคุมคุณภาพ (Quality Control : QC)กล่าวคือญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 สหรัฐอเมริกาที่เข้ายึดครองญี่ปุ่นได้เรียกร้องให้มีการักษาคุณภาพของชิ้นส่วนอุปกรณ์ โทรคมนาคมที่ผลิตในประเทศญี่ปุ่นเพราะขณะนั้นสินค้าของญี่ปุ่นด้อยคุณภาพมากจากปัญหาดังกล่าวนี่เองทางอเมริกาจึงส่งผู้เชี่ยวชาญมาดูแลและให้ความรู้ส่งให้ญี่ปุ่นกลับมาเป็นคู่แข่งที่น่ากลัวของตัวเองทั้งทางด้านเศรษฐกิจและด้านบุคคลากรในที่สุด

           สำหรับ 5ส.เข้ามาสู่ประเทศไทย เมื่อ บริษัทเอ็นเอชเค สปริง (ประเทศไทย) จำกัดเป็นบริษัทแห่งแรกที่นำกิจกรรม 5 ส. มาใช้ในช่วงปี พ.ศ. 2522  จากนั้นในช่วงปี พ.ศ.2526 บริษัทสยามคูโบต้า อุตสาหกรรมจำกัด(กลุ่มบริษัทในเครือซีเมนต์ไทย)ได้นำ5ส.มาดำเนินการในโรงแรมและเผยแพร่ความรู้นี้ให้กับบริษัทที่สนใจ

 2.  ความหมายของ และองค์ประกอบ 5 ส     

          ความหมายโดยรวมคือการจัดระเบียบและปรับปรุงที่ทำงานสถานประกอบกิจการและงานของตนด้วยตนเองเพื่อก่อให้เกิดสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี ปลอดภัย มีระเบียบเรียบร้อย มีคุณภาพและประสิทธิภาพ  หรืออีกนัยหนึ่งกระบวนการในการจัดสถานที่ทำงานให้เป็นระเบียบเรียบร้อยโดยมุ่งเน้นที่จะก่อให้เกิดประสิทธิภาพของการทำงานและจิตสำนึกในการปรับปรุงสภาพแวดล้อมที่ดีของผู้ปฏิบัติงาน

                      5 ส มาจากคำย่อ “5 S” ซึ่งเป็นอักษรตัวแรกในภาษาญี่ปุ่น 5 คำคือ

                                                                                 

 

3. 5ส ใช้เพื่ออะไร         
                ·       5 ส.เป็นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์        
                ·       5 ส.เป็นรากแก้วและเป็นพื้นฐานของระบบคุณภาพและผลผลิต                        
                ·       5 ส.เป็นเรื่องเพิ่มผลผลิตและคุณภาพ        
                ·       5 ส.นำไปสู่เรื่อง ISO  TPM    TQM   

4.  ข้อดีและข้อเสียของ 5 ส

            ข้อดี : ต่อตนเอง  เพื่อร่วมงาน  องค์กร สังคมและสิ่งแวดล้อม
            ข้อเสีย :
                   1.  การทำ 5 ส.ก็มักจะบ่นว่าเป็นเรื่องจุกจิกบ้าง เสียเวลาทำงานบ้าง บางคนถึงขนาดบอกว่าของที่วาง(สุมๆ)อยู่บนโต๊ะดีๆ มาให้ย้ายให้เปลี่ยน เวลาจะหยิบใช้เลยหาไม่เจอซึ่งบรรดาพนักงานที่บ่นอย่างนั้นแสดงว่า ยังเข้าใจ 5  ส. อย่างเผินๆเข้าใจว่า 5 ส. คือการจัด “โต๊ะทำงาน”เท่านั้น
                  2.พนักงานเต็มใจหรือพร้อมที่จะทำ 5 ส. แต่กลับลงมือทำ 5 ส.กันอย่างผิดทางการที่
หน่วยงานอ้างว่าทำกิจกรรม 5 ส ไม่ได้ เพราะไม่มีงบประมาณนั้นแสดงให้เห็นว่ายังไม่เข้าใจกิจกรรม 5 ส.           เพราะหลักของ 5 ส.คือต้องใช้ของเก่าให้เกิดประโยชน์ให้ได้มากที่สุด
   

5.  ขั้นตอนการจัดทำ 5 ส   

            1.  กำหนดนโยบาย   
            2. จัดตั้งคณะกรรมการ  
            3. จัดทำแผนดำเนินการ 
            4. แบ่งพื้นที่รับผิดชอบ
            5. เริ่มดำเนินการด้วย Big Cleaning Day 
            6. ปฏิบัติการตามแผน 5ส   
            7. ตรวจพื้นที่เพื่อแก้ไขปรับปรุงโดยสมาชิกภายในพื้นที่เอง
            8. คณะกรรมการตรวจสอบและประเมิน5ส 
           9. ตั้งเป็นมาตรฐาน 
          10.รักษาไว้และปรับปรุงให้ดียิ่งขึ้น

                                                                    ขั้นตอนการจัดทำ 5 ส อนการจัดทำ 5 ส

6.  มีใครนำเครื่องนี้ไปใช้บ้าง

         บริษัททั้งในและต่างประเทศ เพราะเป็นเครื่องมือใช้กันแพร่หลาย เช่น โรงพยาบาลต่างๆ สถาบันการศึกษา และบริษัทเอกชน รวมถึงรัฐบาล เพื่อเป็นการส่งเสริม และสนับสนุนการนำกิจกรรม 5 ส. มาใช้ในการปรับปรุงประสิทธิภาพการปฎิบัติงานในระบบบริหารคุณภาพของหน่วยงาน ให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและบรรลุวัตถุประสงค์ของหน่วยงานนั้นๆ

   7. กรณีศึกษา

บริษัท V.P.k. United Co.,LTD.  ได้มีการการจัดทำ 5 ส เพื่อเป็นการส่งเสริม และสนับสนุนการนำกิจกรรม 5 ส. มาใช้ในการปรับปรุงประสิทธิภาพการปฎิบัติงานในระบบบริหารคุณภาพของบริษัท วี.พี.เค.ยูไนเต็ด จำกัด ให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและบรรลุวัตถุประสงค์ บริษัท วี.พี.เค.ยูไนเต็ด จำกัด จึงได้มีการกำหนดเป็นนโยบายขององค์กรขึ้นมาอย่างชัดเจน เพื่อส่งเสริมให้การดำเนินงานของ 5 ส ได้ปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง (http://www.vpkunited.com)